Anka Burić, Trijumfalna kapija, 1985, suva igla, 57x76 cm
Anka Burić (1956. Nikšić)
Diplomirala je grafiku na Akademiji likovnih umjetnosti u Sarajevu, klasa prof. Dževada Hoze. Specijalizirala je (1982-1983) na Akademiji Vitwarne Umeniu u Pragu, prof. Ladislav Cepelak. Magistrirala je 1983. na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu, klasa prof. Branka Miljuša. Od 1983. izlagala je samostalno (Beograd, Sarajevo, Pariz, Ljubljana, Njujork, Seul...) i na preko 200 kolektivnih izložbi u zemlji i inostranstvu (Fredrikstad, Hajdelberg, Keln, Ljubljana, Ibiza, Beč, Gijor, Rim, Moskva, Cetinje, Beograd, Zagreb, Sarajevo, Rijeka, Kairo, Pariz, Aleksandrija).
Nagrade/izbor: Nagrada za grafiku iz fonda Đorđe Andrejević-Kun, Beograd; Velika diploma za grafiku na II INTERBIFEP-u, Tuzla, 1982; Nagrada za crtež iz fonda Milo Milunović, Titograd, 1986; Nagrada za grafiku iz fonda Moša Pijade na XI zagrebačkoj izložbi jugoslovenske grafike, Zagreb, 1988; Nagrada Moša Pijade za grafiku na Trijenalu jugoslovenske grafike, Bitola, 1990; Nagrada CANU iz fonda Petra Vukčevića, Titograd, 1991; Prva nagrada “Zlatna presa”, na III internacionalnom trijenalu grafike u Kairu, 2000; Trinaestojulska nagrada Crne Gore, 2001.
Profesor na Fakultetu likovnih umjetnosti na Cetinju. Vanredni član CANU.
Obrazloženje žirija
Žiri je većinom glasova doneo odluku da se nagrada Veliki pečat za 1985. godinu dodeli Anki Burić Đurđevac
Trijumfalna kapija, sa obrazloženjem:
Žiri smatra da ovo delo obogaćuje jednim novim izrazom pojavu koja je dosta tipična za srpsku grafiku, a to je tzv. fantastika beogradskog kruga.
Sa vrlo malo plastičnih sredstava, u klasičnoj tehnici suve ige, formama-simbolima Anka Burić je izgradila osoben poetski krug koji, reklo bi se, dosta duguje spontanim-intuitivnim polazištima koja, pomoću izgrađene grafičke kulture i uz odgovarajući grafički izraz, nudi posmatraču više mogućih poetskih tumačenja.
Članovi žirija: Ljiljana Slijepčević, istoričarka umetnosti, Bogdan Kršić, grafičar, Miroslav Arsić, slikar i grafičar
7. maj 1985.
Od 1983. godine kada je imala prvu samostalnu izložbu, Anka Burić osvaja vlastiti prostor na umetničkoj sceni delujući vrlo intenzivno; pored grafike, koja je značajna za njen opus, reagujući na aktuelne umetničke događaje, ona sličan krug stvaralačkih problema prenosi i u druge medije – sliku i crtež na platno velikog formata, instalaciju, performans. Stvaralački proces Anke Burić odvija se u znaku krajnje reduciranih prizora i sredstava i u jednom spontanom i rafinovanom beleženju poetsko-ekspresivnih stanja. Antropomorfna obličja svedena na čitljiv znak iz ranih ciklusa vremenom su gotovo nestala, ukinut je momenat deskripcije, a pažnju posvećuje elementarnom, presnom zapisu tražeći karakter stvari u njihovim deformacijama i u unutrašnjosti bića. Linijom, najčešće u tehnici suve igle, crno-belim kontrastima direktno se prenosi težina intuitivnog naslućivanja u grafički znak. Osećajući pravu primenu materijala, u tehnici suve igle ostvaruje jedno od osnovnih načela svog stvaralačkog kreda – najdirektnije prisustvo u umetničkom delu: u ovoj tehnici postiže jedinstvo globalne likovne matrice, a kondenzovana energija emituje se u asketski pročišćenoj kompoziciji. Njeni radovi se mogu sagledati kao svojevrsno dnevničko zapisivanje, hronike stanja i pojava, a poruke se prenose šiframa, jer nema više ni potrebe ni vremena za razuđenim kompozicijama, mnoštvom podataka. U tom sistemu lavirint ili spirala, krst ili vertikala nose vizuelnu simboliku arhetipskog. Tražeći karakter stvari u njihovim deformacijama i unutrašnjosti bića, ona je spontano redukovala likovni motiv koncentrišući se na njegovu suštinu. Tako umesto ljudske figure i priče o čovekovoj sudbini, ostale su samo ispružene ruke, bolje reći njihovi tragovi – vizuelni simboli naše postojanosti, potrebe za dijalogom, zbližavanjem; vreme prosvetljenja ili očaja dolaze potom.
Lj. Ćinkul, Emitovano: Treći program Radio Beograda, Hronika 10. oktobar 1991.
Pri pokušaju apsolviranja grafičkog stvralaštva Anke Burić najdirektnije se susrećemo sa primerom otvorenog dela. Termin „apsolviranje“ je sinonim za „razrešenje“, „oslobađanje“ od (greha ili krivice). […] Prilazeći tim delima, naslućujemo zamračene, onostrane, prostore umetnice i svoje sopstvene psihe. Izvestan osećaj indiskrecije, nelagodnosti, straha, nerešivosti tajne, zadržava nas na granici mogućeg. […] Dela imaju onaj poetski oreol koji ih štiti od decidiranosti i bilo kakvog bližeg tumačenja. Neimenujući ih (dela su „Bez naziva“) umetnica ih dodatno štiti od bilo kakve određenije identifikacije. U ranijim ciklusima grafika, nastalih tokom prethodne decenije, Anka Burić je gradila onu vrstu intimističke poetike, u čijoj fantastici smo otkrivali iskustva nadrealizma i nagoveštaje psihičkog automatizma istog (nadrealnog) porekla. Preko arhetipskih simbola koji otkrivaju slojeve kolektivno nesvesnog i daju sadržaju obrise tajanstva, ona je pružila vizije nekog sna koji smo mi dograđivali ili menjali, kako su nas sopstvena psiha i iskustva vodili. To je bila neka vrsta egzistencijalnih poruka, čija je simbolična uopštenost pružala mogućnost našeg saučestvovanja. Diskretni nagoveštaji arhetipskog prisustva spirale kao primordijalnog univerzalnog oblika, lavirinta kao ezoteričnog pojma haosa, iracionalnosti i dezintegracije, ili Senke u vidu tamne sićušne figure, dela ruke, šake ili prsta, nude nam pretpostavku o naporu da neki zatomljeni sadržaji nađu put iz dubina podsvesti…
Lj. Slijepčević, Mitološke predstave u novoj grafici, Muzej savremene umetnosti (Beograd, oktobar-novembar 1995)
