Zoran Todović, Ko je ubio Jesenjina, 1989, linogravura, 140x200 cm
Zoran Todović (1958. Gornji Milanovac)
Diplomirao je 1983. na Fakultetu primenjenih umetnosti u Beogradu, a postdiplomske studije završio je 1985. na Fakultetu likovnih umetnosti u Beogradu. Od 1983. izlagao je samostalno (Beograd, Pariz...) i na kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu (Menton, Bopal, Miškolc, Osaka, Varna, Solun, Tokijo...).
Nagrade/izbor: Medalja za grafiku Međunarodnog trijenala, Frehen, 1986; Specijalno počasno priznanje, Bopal, Grand Prix Međunarodnog bijenala grafike, Varna, Zlatna igla ULUS-a, 1989; Politikina nagrada iz fonda Vladislav Ribnikar, 1992; Nagrada Oktobarskog salona, 1994; Prva nagrada IV međunarodnog bijenala grafike, Beograd, 1996; Pollock-Krasner Foundation Grant, Njujork 2001; Nagrada međunarodnog foruma za savremenu umetnost malog formata, Solun 2002.
Profesor na Akademiji umetnosti u Novom Sadu. Bavi se slikarstvom i grafikom.
Obrazloženje žirija
Nagrada Veliki pečat za 1990. dodeljuje se Zoranu Todoviću za grafiku
Ko je ubio Jesenjina, sa obrazloženjem:
Rad Zorana Todovića privukao je pažnju žirija savremenim grafičkim izrazom i osobenim senzibilitetom u kojem se ispoljava jaka individualnost ovog autora. Svojim grafičkim izražavanjem Todović doprinosi jednom novom viđenju grafičkog znaka u beogradskoj grafičkoj školi. Odluci žirija delom je doprinelo i tematsko opredeljenje autora koje ima svoju aktuelnost.
Članovi žirija: Mirjana Radojčić, likovna kritičarka, Mile Grozdanić, grafičar i Bogdan Kršić, grafičar
7. maj 1990.
... u vokabularu grafičke discipline, pre tri decenije, kada počinje umetnička karijera Zorana Todovića, linogravura je (uz kolografiju) predstavljala sinonim za novi stvaralački prostor, znak vremena, alternaciju [...] Istraživanje novih mogućnosti određenog grafičkog koncepta i analitički karakter rada svrstavaju ga među ključne protagoniste tzv. nove beogradske grafike. Todovićeva stvaralačka pozicija svedoči o visokom stepenu individualnog rada sa sluhom za novo u grafičkoj umetnosti, jednom od polja autentičnog izraza. U školovanju, formiranju i umetničkoj praksi Zorana Todovića linogravura zauzima značajnu ulogu. On je, produbljući i šireći njene medijske mogućnosti, pozicioniran među markantne umetnike koji su ovoj disciplini utisnuli jak rukopisni karakter [...] Čitav kreativni sistem – prepoznatljiv autorski znak i ubedljiv poetski diskurs – u velikom delu Todovićeve karijere vezuje se za grafike i njihovu realizaciju u tehnici linogravure. Mogućnost neposrednog izvođačkog postupka i postizanje ekspresije korišćenjem ovog materijala, kao i već zapaženo ispoljavanje njegove manuelne personalnosti, svakako su opredelili Todovića za rad u linoleumu. [...] Početkom osamdesetih godina Todović radi standardne grafičke formate u duhu asocijativne figuracije vidljive na samostalnoj izložbi 1983. godine. Nastaje velika promena vidljiva već na drugoj beogradskoj izložbi 1985. godine. Todović je napustio poetski diskurs figuracije utemeljenujući čitav kompleks pitanja kojima će se u svom radu ubuduće posvetiti. Ta nova faza, dobrim delom zasnovana na geometrijskom principu, postaje idealni prototip koji prima šifre - znake u obliku zvezde, spirala, krsta/raskršća. Jednostavno, po principu modularnog sistema umnožavaju se manje-više pravilno ritmovani segmenti reflektujući intenzivne predstave različitih vizuelnih projekcija iz kulturnog nasleđa. Očito, Todović napušta tradicionalne literarne sadržaje u ime spontane ekspresije sopstvenog bića, s predubeđenjem da to biće kristališe u sebi bogatstvo slika, sećanja i simbola prošlosti i sadašnjosti, kolektivnog i individualnog podsvesnog, kako je o njegovom istraživanju moći i nemoći znaka pisala Mirjana Bajić. [...] Strast u poslu i poverenje u izvođačku manuelnost (u savlađivanju otpora dve sukobljene energije) – sopstvenog mentalno-manuelnog delovanja i materijala-matrice – predstavljaju deo personalnih vrednosti. Njegov rad u linogravuri razvijen je potenciranjem osobenosti medija: snažne crne linije, visoke reljefne plastičnosti, ekspresije materijala, kontrasta i bogate fakture, suvog žiga, svetlosnih efekata. Međutim, tragajući za specifičnim znakom i novim likovnim vrednostima u grafičkoj umetnosti njegov grafički list gubi marginu i širi se po horizontali i vertikali da bi dostigao dimenzije murala od nekoliko metara kvadratnih. [...] Todovićevo praktično iskustvo poništilo je eventualnu mistifikaciju između klasičnog grafičkog formata i ogromnih grafičkih instalacija. Tako on, multiplicirajući otiske u određene kompozicione celine od 16 delova postiže sa samo četiri grafičke matrice. Način realizacije je jedna od razlika između velikih/monumentalnih i normalnih grafika...
Lj. Ćinkul, uvodni tekst u katalogu izložbe u Galeriji likovne umetnosti poklon zbirka Rajka Mamuzića (Novi Sad, 15. maj-15. jun 2013)
