Milan Blanuša, Belgrade by night, 1999, suva igla, 73x100 cm
Milan Blanuša (1943. Jagodina)
Diplomirao je 1967. na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu, klasa prof. Ljubice Sokić. Završio je postdiplomske studije 1971. na Državnoj visokoj školi za likovne umetnosti u Braunšvajgu. Specijalizirao je 1978. grafiku na Državnoj visokoj školi za likovne umetnosti u Frankfurtu na Majni. Od 1968. izlagao je samostalno (Braunšvajg, Keln, Novi Sad, Beograd, Pariz...) i na kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu (Hanover, Regensburg, Koventri, Bratislava, Bukurešt, Manila, Olbeni, Miškolc, Aleksandrija...).
Nagrade/izbor: Prva nagrada za crtež na 14. bijenalu mediteranskih zemalja, Aleksandrija, 1982; Zlatna paleta ULUS-a, 1992; Prva nagrada za grafiku na Međunarodnom bijenalu grafike, Beograd, 1997; Grand Prix na Međunarodnom bijenalu grafike Suva igla, Užice, 1999; Politikina nagrada iz fonda Vladislav Ribnikar, 2001; Nagrada „Sava Šumanović“ za slikarstvo, Novi Sad, 2005.
Bio je profesor na Akademiji umetnosti u Novom Sadu. Bavi se slikarstvom, grafikom, crtežom i skulpturom .
Obrazloženje žirija
Članovi žirija doneli su jednoglasnu odluku da se nagrada Veliki pečat za 2000. godinu dodeli Milanu Blanuši za grafiku Belgrade by night, sa obrazloženjem:
Nagrađeni rad istakao se moćnim likovnim izrazom, tehnikom primerenoj ideji, upečatljivom ikonografijom kao i dramatičnim svedočanstvom o našoj sadašnjosti. Milan Blanuša, slikar iz Beograda, pripada srednjoj generaciji umetnika. Ljudska figura zauzima centralno mesto u njegovim slikama, grafikama i skulpturama. U svom radu koristi fotografiju kao dokument i inspirativni zapis. Poslednje beogradske izložbe (crteža, grafike i skulpture) bile su posvećene Bekmanu.
Članovi žirija: Biljana Vuković, grafičarka, Irina Subotić, istoričarka umetnosti i Branko Pavić, grafičar
8. maj 2000.
Milan Blanuša pripada generaciji umetnika koja se formirala krajem šezdesetih godina i to onom krilu koje je edukovano principima klasične slike i negovanju veštine crtanja – suštini standardnih programa likovnih akademija. [...] Usmeravajući sopstveni stvaralački potencijal ka putevima novog realizma […] Blanuša se u svom radu vezivao za foto-predložak. Tako je njegova prva stvaralačka faza obeležena elementima foto-realizma koji su bili očiti i u pristupu i u postupku a, linearna čistota i strogost jasno definisane forme, dovedene su do verističke tačke. Tokom sedamdesetih godina njegovo delo lišeno je spontanosti i privida realnosti a krupni planovi „ledenih prizora“ u kontrastima crno-belih gradacija stvaraju utisak metafizičkog prostora. Već ova faza odredila je osnovne osobine Blanušinog umetničkog karaktera – superiorno vladanje crtežom, uzdržani odnos prema boji i njenoj zavodljivosti, dokumentarnost prizora u postojanoj figuraciji kao i disciplinovani i predani rad. Sredinom osamdesetih godina, napuštajući puteve novog realizma, slabi Blanušino oslanjanje na foto-predložak; zapravo, on u radu i dalje koristi fotografiju modela ali, u novom kontekstu, faktografska sličnost nije značajna. Sada se, zapravo, fotografijom punktiraju inicijalni momenti i ona svojom uverljivošću osvežava sećanje na situaciju i atmosferu. […] Nabojem gotovo agresivne ekspresionističke gestualnosti radovi – scenični prizori nose u sebi kvalitet ubedljive dokumentarnosti kojom se, na određeni način, niveliše narativni i kritički sloj dela. […] Može se reći da je kontinuitet Blanušine stvaralačke i životne zrelosti u znaku vulkanske erupcije jedne naizgled smirene stvaralačke logike, pažljivo građene i dugo dobro kontrolisane. U kadriranoj kompozicionoj shemi svoj neprestani duel vode žena i muškarac, glavni akteri Blanušine slikarske drame. […] Kontrast se povećava ženskim aktom i muškarcem u odelu koji su smešteni u skučeni prostor sobe, postelje, kupatila, uz pisoar, telefon. […] Nije li ovo pokušaj bekstva čoveka zarobljenog konvencijama u vremenu naglašene alijenacije i odijuma ili su ovi radovi fragmenti velikog scenarija o tajnom životu Blanušinog „čoveka u odelu“? […] U tom kontekstu može se govoriti o naglašenoj angažovanosti Blanušine slikarske poruke. Sam autor je ovu dominantnu slikarsku temu u svojim radovima objasnio: „Moć, vlast, birokratija se izražavaju i kroz simboličnu odvratnost obučenog muškarca prema obnaženoj ženi. U ovakvom odnosu se ne može govoriti samo o erotičnosti već pre svega o upotrebi erosa i o njegovim agresivnim značenjima.“…
Lj. Ćinkul, Nove slike, Politika (Beograd, 18. januar 1995)
Milan Blanuša je još sedamdesetih godina započeo seriju portreta slavnih umetnika [...] u kojima je opisivao svoje viđenje tih ličnosti i njihove umetnosti. Postepeno je ukidao faktografiju i portretske detalje. Kretao se od konkretnog ka opštem, od određene osobe do ideje o „urbanom čoveku - učesniku - posmatraču - svedoku“. Isključivši prepoznatljivost, u tipiziranim figurama aludira na problem uzajamne komunikacije i gubitak identiteta u savremenom društvu. Izgradio je „prototip današnjeg čoveka“, kako sam objašnjava. Na specijalizacijama slikarstva i grafike u Nemačkoj pokazao je izrazitu sklonost za nemački Novi ekspresionizam, pa je zato logična srodnost njegovog izraza sa tom umetnošću. Superiornom crtačkom veštinom pročišćavao je motiv do esencijalne plastičke i psihološke ekspresije likova...
Lj. Slijepčević, „Nove pojave u grafici Beogradskog kruga osamdesetih i devedesetih godina“ u: Jedan vek grafike, Dela iz grafičke zbirke Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, Galerija Srpske akademije nauka i umetnosti (Beograd, novembar-decembar 2003) 117.
